Als Plato gelijk heeft - en dat heeft ie - zijn alle bibliotheken op deze wereld slechts een
afspiegeling van de ideale bibliotheek en dat is de universiteitsbibliotheek van de "Unseen
University of Magic". En als Terry Pratchett gelijk heeft - wat eveneens zo is - zijn alle
bibliotheken in het omniversum via L-space met elkaar verbonden, zodat ook in ons L-gebouw
ramen zijn in kleine, vergeten kamertjes die uitzien over de kale vlakten van bijvoorbeeld Mars
of de wentelende manen van Barsoon.
De archetypische bibliotheek van Pratchett is geen plaats voor zwakkelingen. Tussen de donkere
eikenhouten boekenkasten grazen de voetstoeltjes op het stof van eeuwen, en af en toe moet men
zich plat tegen de planken drukken om een langsdenderende Thesaurus te
ontwijken. De boeken zelf, van omslag tot omslag gevuld met magie, beschouwen elkaar als
legitieme prooi, en in de kelder worden de zware gevallen bewaard, zoals het Handboek van
Tantra Sex voor Gevorderden, dat geheel alleen in een badkuip met ijsklontjes ligt
ondergedompeld. Dat de bibliothecaris er ooit tengevolge van een bedrijfsongeval is veranderd in
een orang-oetang mag geen verbazing meer wekken, alleen is nooit duidelijk geworden waarom
hij zich sinds die tijd heftig verzet tegen alle pogingen van de ARBO om weer een mens van hem
te maken. Wellicht dat de medewerkers van onze bibliotheek daarin enig licht kunnen
verschaffen?
Ook in de UB van Tilburg gapen ons bij binnenkomst als hongerige monsters de opengesperde
muilen van de beeldschermen aan, maar van magie lijkt geen sprake meer te zijn. Waar eens de
rust slechts werd verstoord door de trage voetstap van een hoogleraar of
wetenschappelijk medewerker persen zich nu elke ochtend honderden studenten tegelijkertijd
door de poorten om zich te offeren op de elektronische altaren van management en efficiency. En
onze bibliotheek is mee veranderd: loopt voorop in dienstbaarheid, kan van over de hele wereld
onder het "In Hoc Signo Vinces" van Z39.50 elektronisch geraadpleegd worden en is daarmee
wellicht de eerste echte Unseen Library op deze aardbol. Maar voor dit succes is een zware prijs
betaald. Presentatie en management werden omhooggeschroefd ten koste van ontsluiting, en de
modernste bibliotheek in Europa gebruikt voor haar information retrieval methoden die
thuishoren in het elektronische stenen tijdperk, terwijl de boodschappers van dit slechte nieuws
spartelend en schreeuwend worden meegesleurd in L-space en nooit meer levend worden
teruggezien.
De magie van de bibliotheek dreigt te verdwijnen. Alleen wanneer sommige mannelijke
studenten zich achter de computer zetten, blijkt dat er toch ergens een satellietverbinding moet
zijn met die badkuip.
|
